The New Fontana Dictionary of Modern Thought (Mustafa Özcan, 13 Kasım 2014)

The New Fontana Dictionary of Modern Thought

Değerli kitapsever dostlarım;

Taksim TÜYAP’ta yapılmış olan ilkine katıldığımda büyük heyecan ve mutluluk duyduğum Uluslararası İstanbul Kitap Fuarı’nın 33.’sünün gerçekleştirildiği şu günlerde bu vesile ile benim için çok özel birkaç kitaptan biri olan The New Fontana Dictionary of Modern Thought adlı yapıtı sizlere özellikle tanıtmak istiyorum.  

Çünkü dünyayı mümkün olduğunca net olarak görmek üzere ona holistik mahiyette bakmak isteyen kişilerin her yeni düşünce alanında aşkın olarak yapacakları kavram tabanlı arama ve irdelemeler sırasında başvuracakları temel bir atıf kaynağı olarak böyle bir yapıta her zaman gereksinimleri vardır.

Kitap İngilizce dili için modern düşüncenin mesleki boyutları olan teknoloji konuları dışında kalan bütün düşünsel alanlara yönelik arayışlarda bir referans ve de entelektüel kaygıya sahip kişiler için bir düşünler başucu kitabı olma özelliğindedir. Nitekim bu özelliği ile eşsiz bir nitelik sunan yapıt, esas olarak benim yıllardan beri başım sıkışınca hemen elime almakta tereddüt etmediğim çağcıl özellikte bir “düşünceler derlemesi sözlüğü’ dür.

Baş editörlüğü A. Bullock ve S. Trombley tarafından yapılarak 326 uzman katılımcın çabası ile 4000 çevresinde girişli olarak hazırlanmış olan Sözlük, tipik bir referans kitabı olarak tanınmış düşünür kişiler hariç neredeyse her tür konuya değinmekte olduğundan özellikle de entelektüel kaygıya sahip aydınlara yönelik vazgeçilemez bir kaynaktır.  Kitabın bu yönünü önemi nedeni ile tekraren vurgulayarak belirtmekten geri durmak istemiyorum.

İlk kez Fontana Press şirketince 1977 yılında yayımlanmaya başlayan, adının Türkçe karşılığı Fontana’nın Modern Düşün Sözlüğü olan bu yapıtın kırk yıla yaklaşan bir süreden beri yapılmış olan üç baskıdan sonuncusu olan 2000 yılına ait üçüncü baskısı, gözden geçirilerek genişletilmiş olan bir metin olarak bu kez HarperCollins tarafından yapılmıştır. Son baskısında yaklaşık 1000 çevresindeki giriş tamamen yenidir. Önceki 1988 baskısından kalanların çoğuysa büyük ölçüde revize edilmiş veya yenilenmiş olarak 2000 sürümü için yazılmıştır. Genişleme ile eklenen alanların başında bilgisayar, kimlik siyaseti ve çevre çalışmaları gibi günümüz ana konularının yanı sıra perestroyka, tanrı, cemaatçilik, yeni dünya düzeni, Afrika merkezcilik, eboniks, üçüncü dalga, feminizm, sanal gerçeklik, kültür sıkışması, klonlama, sömürgecilik, bulanık mantık, yapay yaşam, kâğıt mimarisi ve infoprenör, komünitaryanizm gibi yaftalar altında 21. Yüzyıl için önem sunan bu gibi düşünceleri de içinde barındırmaktadır.

Gerçi bu tür etiketlere yönelik sanal domenin internet dünyasındaki aramalar için “hazreti google”a başvurmak atılan ilk adım olmaktadır. Bununla birlikte, basit bir tıklama ile böylece gelen söz konusu devasa bilgi yığını içinden hedefe yönelik en uygun olan bilgiyi oradan bulup çıkarmanın ne denli müşkülat yaratmakta olduğu artık herkesin malumudur sanırım. Bu nedenle de genel referans niteliğindeki bilgileri açık ve seçik olarak net bir şekilde sunacak özelikteki “düşünceler derlemesi” tipindeki kitapların eskisinden çok daha önemli olmaya başladığı bir döneme girmiş ulunmaktayız diye düşünüyorum.

Mustafa Özcan (13 Kasım 2014)

Symmetry and the Beautiful Universe (Mustafa Özcan, 13 Kasım 2014)

Symmetry and the Beautiful Universe

Leon M. Lederman & Christopher T. Hill

Symmetry and the Beautiful Universe bakışım ile fizik yasaları arasındaki matematiksel özdeşliğin ışığında doğa yasalarını anlatmaktadır. Bakışım (simetri) özünde geometri kökenli bir kavram olup iki veya daha çok şey arasındaki konum, biçim, yönelim ve ölçünün uygunluğunu anlatan örüntüsel karakterdeki bir matematik terimidir.

Bu bakımdan doğanın örüntülerinin ilkeler çerçevesindeki teorik (matematiksel) anlatımı olan fizik yasaların birer bakışım şeklinde ifade edilebilir olduğu ilk kez büyük Bayan Matematikçi Noether tarafından gündeme getirerek açıklanmıştır. A. Einstein’nin de rölativite yasalarını formüle ederken kullandığı bu açıklama o günden bu yana fizik yasalarının teorik cenapta matematiksel bakışımlar olarak ifade edilmesine neden olmuştur.

İşte kitap bu gerçeğin ışığında evrenin güzelliklerini simetri ile anlatmayı denemektedir. Aşağıdaki metin kitabın tanıtımını yapan kısa bir alıntı aşağıdadır

When scientists peer through a telescope at the distant stars in outer space or use a particle-accelerator to analyse the smallest components of matter, they discover that the same laws of physics govern the whole universe at all times and all places.

Physicists call the eternal, ubiquitous constancy of the laws of physics symmetry.

Symmetry is the basic underlying principle that defines the laws of nature and hence controls the universe. This all-important insight is one of the great conceptual breakthroughs in modern physics and is the basis of contemporary efforts to discover a grand unified theory to explain all the laws of physics.

Nobel Laureate Leon M Lederman and physicist Christopher T Hill explain the supremely elegant concept of symmetry and all its profound ramifications to life on Earth and the universe at large in this eloquent, accessible popular science book. They not only clearly describe concepts normally reserved only for physicists and mathematicians, but they also instil an appreciation for the profound beauty of the universe's inherent design.

Central to the story of symmetry is an obscure, unpretentious, but extremely gifted German mathematician named Emmy Noether. Though still little known to the world, she impressed no less a scientist than Albert Einstein, who praised her 'penetrating mathematical thinking'.

In some of her earliest work she proved that the law of the conservation of energy was connected to the idea of symmetry and thus laid the mathematical groundwork for what may be the most important concept of modern physics.

Lederman and Hill reveal concepts about the universe, based on Noether's work, that are largely unknown to the public and have wide-reaching implications in connection with the Big Bang, Einstein's theory of relativity, quantum mechanics, and many other areas of physics. Through ingenious analogies and illustrations, they bring these astounding notions to life. This book will open your eyes to a universe you never knew existed.

Mustafa Özcan (13 Kasım 2014)